سنکوپ، یکی از شایع‌ترین مشکلات پزشکی است که می‌تواند باعث نگرانی و اختلال در زندگی روزمره شود. غش عصبی-واسطه‌ای (NMS)، که اغلب به دلیل واکنش‌های عصبی و عروقی رخ می‌دهد، دلیل اصلی بسیاری از این موارد است. این نوع غش معمولا در افراد جوان و زنان بیشتر دیده می‌شود و اغلب با علائمی مانند سرگیجه، کاهش فشار خون یا کند شدن ضربان قلب همراه است. اما تشخیص دقیق آن همیشه آسان نیست.

در یک مطالعه آموزشی و کاربردی که توسط پژوهشگران ایرانی انجام شده، محققان بررسی کردند که چگونه می‌توان از نوار قلب ساده برای پیش‌بینی نتایج تست تیلت تیبل (TTT) استفاده کرد. تست تیلت تیبل یک روش استاندارد برای تشخیص سنکوپ است که بیمار را در موقعیت ایستاده قرار می‌دهد تا واکنش بدن را بررسی کند. اما این تست نیاز به تجهیزات ویژه دارد و در همه مراکز درمانی در دسترس نیست.

یافته کلیدی مطالعه: پژوهشگران بر روی ۲۰۸ بیمار با سابقه غش احتمالی عصبی تمرکز کردند. آن‌ها فاصله PR (زمان انتقال سیگنال الکتریکی از دهلیز به بطن قلب) را از طریق مانیتورینگ ۲۴ ساعته نوار قلب اندازه‌گیری کردند. نتایج نشان داد:

• میانگین فاصله PR در بیماران با نتیجه مثبت تست تیلت، ۱۶۴ میلی‌ثانیه بود، در حالی که در گروه منفی ۱۵۵ میلی‌ثانیه. این تفاوت معنی‌دار است (p=0.035).
• گر فاصله PR بیش از ۱۶۰ میلی‌ثانیه باشد، احتمال مثبت بودن تست تیلت ۳.۹ برابر بیشتر می‌شود (با شانس ۷۲ درصدی).
• این یعنی فاصله PR طولانی‌تر می‌تواند نشانه‌ای از فعالیت بیشتر سیستم عصبی پاراسمپاتیک (که باعث کند شدن قلب می‌شود) باشد و بیماران را مستعد سنکوپ کند. نکته مهم: این اندازه‌گیری از نوار قلب ۲۴ ساعته به دست آمده، اما محققان پیشنهاد می‌کنند که مطالعات آینده بررسی کنند آیا نوار قلب معمولی ۱۲ لید هم می‌تواند همین نقش را ایفا کند.

علاوه بر این، مطالعه به بررسی تغییرات ضربان قلب (HRV) پرداخت، اما تفاوت‌ها در این پارامترها معنی‌دار نبود. این نشان می‌دهد که فاصله PR ابزار ساده‌تری برای پیش‌بینی است.

چرا این یافته مفید است؟

• برای بیماران: اگر فاصله PR در نوار قلب شما بیش از ۱۶۰ میلی‌ثانیه باشد، ممکن است نیاز به بررسی بیشتر برای سنکوپ داشته باشید. این می‌تواند به جلوگیری از غش‌های مکرر و آسیب‌های احتمالی کمک کند.
• برای پزشکان: در مراکز بدون تجهیزات پیشرفته، نوار قلب می‌تواند گام اول تشخیص باشد و از هدررفت زمان و هزینه جلوگیری کند.
• نکته آموزشی: اگر سابقه غش دارید، حتما با پزشک خود در مورد نوار قلب و فاصله PR صحبت کنید. سبک زندگی سالم، مانند نوشیدن آب کافی، اجتناب از ایستادن طولانی و تمرین‌های عضلانی، می‌تواند به کنترل این مشکل کمک کند.