شاخص تری‌گلیسرید-گلوکز به‌عنوان پیش‌بینی‌کننده حوادث نامطلوب قلبی در بیماران مبتلا به سندرم کرونری حاد تحت مداخله کرونری از طریق پوست: نقش دیابت

دیابت، دیس‌لیپیدمی و چاقی از عوامل خطر تثبیت‌شده برای حوادث قلبی نامطلوب پس از ACS هستند، که اهمیت مدیریت چربی و گلوکز را در این بیماران برجسته می‌کند. در این راستا، شاخص‌های لیپیدی مختلفی با پیش‌آگهی بیماری‌های قلبی-عروقی مرتبط دانسته شده‌اند. هیپرگلیسمی با افزایش تولید گونه‌های اکسیژن فعال (ROS)، خطر آسیب عروقی ناشی از دیابت، تولید نابجای آنژیوتانسینوژن، یا فعال‌سازی نامناسب سیستم رنین-آنژیوتانسین-آلدوسترون را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، مقاومت به انسولین (IR) که برای حفظ هموستاز گلوکز رخ می‌دهد، به هایپر‌انسولینمی و افزایش استرس اکسیداتیو منجر می‌شود. مطالعات پیشین رابطه بین مقاومت به انسولین و پیامدهای نامطلوب قلبی-عروقی را نشان داده‌اند. مدل ارزیابی هموستاز برای مقاومت به انسولین (HOMA-IR)، که از انسولین ناشتا و گلوکز پلاسما ناشتا (FPG) تشکیل شده است، برای ارزیابی مقاومت به انسولین استفاده شده است. اما با توجه به تعامل بین مقاومت به انسولین و هیپرلیپیدمی و اینکه سطح انسولین به‌طور روتین اندازه‌گیری نمی‌شود، شاخص تری‌گلیسرید-گلوکز (TyG) به‌عنوان یک نشانگر ساده برای اندازه‌گیری مقاومت به انسولین پیشنهاد شده است. این شاخص از گلوکز ناشتا (FPG) و تری‌گلیسرید ناشتا  (TG)  تشکیل شده و نشان داده شده است که با چندین بیماری غیرواگیر ارتباط دارد.

شاخص TyG به‌عنوان یک نشانگر برای MACCE در چندین مطالعه ارزیابی شده است. مطالعات این شاخص را در جمعیت عمومی، بیماران دیابتی و غیر‌دیابتی بررسی کرده‌اند. اگرچه این مطالعات نتایج امیدوارکننده‌ای برای TyG  به‌عنوان پیش‌بینی‌کننده MACCE پیدا کردند، نقش دقیق دیابت به‌عنوان یک عامل مداخله‌گر در ارزیابی ارتباط بین شاخص TyG و MACCE در بیماران ACS هنوز نامشخص است. به همین منظور امیرمحمد خلجی و همکاران مطالعه ای با هدف بررسی ارزش پیش‌آگهی شاخص TyG در پیش‌بینی MACCE در بیماران ACS که تحت مداخله کرونری از طریق پوست (PCI) قرار گرفتند، انجام دادند. علاوه بر این، زیرگروه یئوگلایسمیک بیماران ACS به‌طور جداگانه برای شناسایی نقش مداخله‌گر احتمالی دیابت ارزیابی شد.

این مطالعه کوهورت مبتنی بر ثبت داده‌ها از سال 2015 تا 2021 در مرکز قلب تهران انجام شد و میانگین مدت زمان پیگیری 378 روز بود. نتیجه اولیه این مطالعه MACCE بود و نتایج ثانویه شامل اجزای MACCE بودند: مرگ‌ومیر ناشی از همه علل، انفارکتوس میوکارد، سکته مغزی، بازسازی عروق هدف، و پیوند عروق کرونری(CABG) . برای مقایسه بین چارک‌های(Q) TyG ، از آزمونLog-rank  استفاده شد. نسبت‌های خطر (HR)  بدون تعدیل و تعدیل‌شده به همراه فواصل اطمینان 95٪ (CIs)  برای توصیف ارتباط بین چارک‌های  TyG  و MACCE به کار گرفته شدند. همچنین، یک زیرگروه از بیماران یئوگلایسمیک (با سطح گلوکز نرمال) مورد ارزیابی قرار گرفت.

در مجموع 13,542 بیمار در این مطالعه گنجانده شدند. نتایج این مطالعه که در ژورنال BMC Cardiovascular Disorders  در سال 2024 به چاپ رسید نشان داد که بیماران در چارک چهارم شاخص TyG (Q4) جوان‌تر بودند و میانگین BMI بالاتری داشتند و همچنین شیوع بیشتری از فشار خون بالا، دیابت و دیس‌لیپیدمی مشاهده شد. مدل تعدیل‌شده کاکس نشان داد که افزایش 1 واحدی در شاخص TyG با افزایش قابل‌توجهی در خطر MACCE همراه است. در میان چارک‌های TyG، میزان بروز MACCE در Q4 نسبت به  Q1  بیشتر بود. در زیرگروه یئوگلایسمیک جمعیت، هیچ ارتباط معناداری بین بروز MACCE و افزایش 1 واحدی در TyG یا بین چارک‌های TyG مشاهده نشد.

بر اساس این یافته‌ها، در حالی که سطوح بالاتر شاخص TyG و چارک‌های آن با نرخ بالاتری از MACCE در بیماران مبتلا به سندرم کرونری حاد (ACS) همراه بودند، چنین اثری در جمعیت یئوگلایسمیک مشاهده نشد. اگر این نتایج در مطالعات آینده تأیید شود، می‌تواند برای پزشکان در تعیین ریسک این بیماران با استفاده از یک شاخص ساده و تدوین برنامه‌های درمانی بر اساس میزان خطر آن‌ها مفید باشد.