شاخص آتروژنیک پلاسما و بیماری عروق کرونر

AIP به‌صورت لگاریتم نسبت [تری‌گلیسرید (TG) به کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL-C)] محاسبه می‌شود و به‌ویژه در جوامع در حال توسعه که انجام آزمایش‌های پیچیده ممکن است دشوار باشد، کاربردی است. AIP ارتباط قوی و مثبتی با نرخ استریفیکاسیون کلسترول، لیپوپروتئین‌های باقیمانده، و مقاومت به انسولین دارد که همگی در ایجاد آترواسکلروز نقش دارند.

مطالعات اخیر نشان داده‌اند که سطوح بالاتر AIP، پس از تنظیم سایر عوامل خطر، به‌طور معناداری خطر CAD را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، چندین مطالعه ارتباط قابل‌توجهی بین سطوح بالاتر AIP و پیش‌آگهی ضعیف‌تر در بیماران مبتلا به CAD موجود گزارش کرده‌اند. جالب اینجاست که روندهای مشابهی در بیماران بدون CAD و همچنین در جمعیت عمومی مشاهده شده است. برای ارائه شواهد قابل‌اعتمادتر برای کاربرد بالینی، رامین عاصمپور و همکاران یک مرور نظام‌مند و فراتحلیل انجام دادند تا رابطه بین AIP و خطر، شدت و پیش‌آگهی CAD را در جمعیت‌های دارای CAD و بدون CAD نشان دهند.

پایگاه‌های داده PubMed،Embase، و Web of Science از ابتدای هر پایگاه تا ۱۳ اوت ۲۰۲۴ به‌صورت نظام‌مند جستجو شدند. مطالعات مقطعی، مورد-شاهدی، و کوهورت (آینده‌نگر یا گذشته‌نگر) که از تحلیل چندمتغیره استفاده کرده بودند، در این مرور گنجانده شدند. با توجه به اینکه اندازه اثر واقعی ممکن است در بین مطالعات متفاوت باشد، برای تمامی تحلیل‌ها از مدل اثرات تصادفی استفاده شد.

در این مطالعه ۵۱ مطالعه مشاهده‌ای گنجانده شد. نتایج این مطالعه که در سال 2025 در مجله Cardiovascular Diabetology به چاپ رسید نشان داد که بیماران با مقادیر بالاتر AIP احتمال بیشتری برای ابتلا به CAD داشتند (1.75–4.45). همچنین این بیماران احتمال بیشتری برای داشتن کلسیفیکاسیون شریان کرونر (1.74–3.00)، CAD چندرگی (1.50–2.77)، و افزایش خطر پیشرفت پلاک (1.17–1.91) داشتند.

در جمعیت‌های بدون CAD موجود، مقادیر بالاتر AIP با افزایش خطر رویدادهای قلبی‌عروقی نامطلوب عمده (MACE) همراه بود (1.22–1.35). جالب اینکه این یافته در بیماران مبتلا به سندرم حاد کرونری (3–1.89) و بیماران مبتلا به سندرم کرونری مزمن یا CAD پایدار (1.15–2.37) نیز سازگار بود.

این فراتحلیل نشان می‌دهد که افزایش AIP به‌شدت با افزایش خطر CAD، شدت بیشتر بیماری، و پیش‌آگهی ضعیف‌تر در جمعیت‌های دارای CAD و بدون CAD ارتباط دارد. با این حال، مطالعات بیشتری برای ارزیابی عملکرد پیش‌بینی‌کننده AIP و تعیین حد بهینه آن در جمعیت‌های مختلف مورد نیاز است.