بررسی تکرارپذیری، قابلیت اطمینان، و دقت اندازه‌گیری قطر مسیر خروجی بطن راست و شریان ریوی میانی

در حالی که برون‌ده قلبی عمدتاً به صورت تهاجمی اندازه‌گیری می‌شود، محاسبه برون‌ده قلبی با اکوکاردیوگرافی نیز به عنوان یک روش جایگزین پیشنهاد شده است. یک متاآنالیز نشان داد که تفاوت معنی‌داری بین برون‌ده قلبی محاسبه‌شده با اکوکاردیوگرافی و ترمودیلوشن وجود ندارد. علاوه بر این، انجمن اکوکاردیوگرافی آمریکا اندازه‌گیری خروجی بطن راست با اکوکاردیوگرافی را در مراقبت‌های ویژه بیماران مبتلا به نارسایی تنفسی یا آمبولی ریه تأیید کرده است.

حجم ضربه‌ای بطن راست یا خروجی بطن راست می‌تواند از طریق چند روش مانند تصویربرداری تشدید مغناطیسی قلب، ونتریکولوگرافی هسته‌ای و تکنیک‌های تهاجمی تعیین شود. با این حال، اکوکاردیوگرافی در دسترس‌تر، سریع‌تر و ارزان‌تر است. به عبارت دیگر، اکوکاردیوگرافی یک روش عملی‌تر و مناسب‌تر برای پایش مکرر بیماران در ارزیابی‌های پیگیری است. اندازه‌گیری حجم ضربه‌ای بطن راست با اکوکاردیوگرافی سه‌بعدی نیاز به نرم‌افزارهای گران‌قیمت و آموزش پیشرفته دارد. در مقابل، اکوکاردیوگرافی دوبعدی و داپلر که در هر دستگاه اکوکاردیوگرافی موجود است، به آموزش پیشرفته نیاز ندارد و هزینه کمتری دارد؛ از این رو، در عمل بالینی روزمره استفاده می‌شود. آزمایش‌های اکوکاردیوگرافی دوبعدی و داپلر برای اندازه‌گیری حجم ضربه‌ای بطن راست نیاز به اندازه‌گیری یک بعد و یک انتگرال زمان-سرعت دارند. محل اندازه‌گیری بعد می‌تواند مسیر خروجی دیستال بطن راست یا هر نقطه‌ای در مسیر جریان خون، مانند شریان ریوی باشد. با این حال، انتگرال زمان-سرعت باید در محل مرتبط اندازه‌گیری شود. محاسبه حجم ضربه‌ای بطن راست به صورت تئوری باید در هر نقطه از حفره‌های راست، مانند مسیر خروجی دیستال بطن راست و شریان ریوی میانی، امکان‌پذیر و قابل تکرار باشد. با این حال، مسیر خروجی بطن راست به دلیل نزدیکی به پروب در اکوکاردیوگرافی ترانس‌توراسیک، مستعد نویزهای نزدیک به میدان و تصاویر ناهماهنگ است. علاوه بر این، این ناحیه گاهی ترابکوله است که باعث می‌شود مرز اندوکاردیال به‌خوبی مشخص نشود، در حالی که تنه شریان ریوی مرزهای مشخص‌تری دارد و برای اندازه‌گیری قطر مناسب‌تر است. به طور واضح، حجم ضربه‌ای اندازه‌گیری‌شده در مسیر خروجی بطن راست و شریان ریوی میانی ممکن است در عمل یکسان نباشد.

خروجی بطن چپ معمولاً با اکوکاردیوگرافی محاسبه می‌شود و به‌عنوان یک شاخص جایگزین برای خروجی بطن راست استفاده می‌شود. با این حال، شرایطی وجود دارد که در آن خروجی بطن چپ محاسبه‌شده نمی‌تواند جایگزین خروجی بطن راست باشد، از جمله تنگی زیرآئورتی و نارسایی دریچه آئورت. علاوه بر این، شنت‌های چپ به راست اختلاف قابل‌توجهی بین مقادیر محاسبه‌شده خروجی بطن چپ و راست ایجاد می‌کنند. علاوه بر این، اندازه‌گیری خروجی بطن چپ با استفاده از معادله پیوستگی نیاز به دو اندازه‌گیری (پاراسترنال و آپیکال) دارد، در حالی که محاسبه خروجی بطن راست در مسیر خروجی یا شریان ریوی میانی تنها به یک پنجره نیاز دارد.

به همین منظور رضا محسنی‌بدل‌آبادی و همکاران، مطالعه‌ای با هدف اصلی ارزیابی تکرارپذیری، قابلیت اطمینان و دقت اندازه‌گیری قطر مسیر خروجی دیستال بطن راست، قطر شریان ریوی میانی، انتگرال زمان-سرعت مسیر خروجی دیستال بطن راست و انتگرال زمان-سرعت شریان ریوی میانی بود که برای محاسبه حجم ضربه‌ای بطن راست در این دو محل ضروری هستند انجام دادند. علاوه بر این، توافق بین حجم ضربه‌ای بطن راست محاسبه‌شده در مسیر خروجی دیستال بطن راست و شریان ریوی میانی نیز ارزیابی شد.

چهار مشاهده‌گر هر کدام حدود 100 بیمار (n=406) را ارزیابی کردند. اندازه‌گیری‌های پایه بر اساس سه چرخه قلبی انجام شد و تکرارپذیری، قابلیت اطمینان و دقت این اندازه‌گیری‌ها محاسبه گردید. توافق بین دو روش به‌صورت ضرایب همبستگی درون‌کلاسی ارائه شد.

نتایج این مطالعه که در BMC Cardiovascular Disorders در سال 2024 به چاپ رسید نشان داد کهدامنه ضرایب تکرارپذیری برای قطر مسیر خروجی دیستال بطن راست (RVOTD)، قطر شریان ریوی میانی (MPAD)، انتگرال زمان سرعت مسیر خروجی دیستال بطن راست (RVOTVTI)، و انتگرال زمان-سرعت شریان ریوی میانی (MPAVTI) به ترتیب 2–3 میلی‌متر، 2–4 میلی‌متر، 2.1–2.8 سانتی‌متر، و 2.4–4.1 سانتی‌متر بود. دامنه کمترین تغییر قابل‌تشخیص برای این متغیرها به ترتیب 2–4 میلی‌متر، 2–5 میلی‌متر، 2.2–3.0 سانتی‌متر، و 2.6–4.3 سانتی‌متر بود. دامنه دقت برای RVOTD، MPAD، RVOTVTI، و MPAVTI به ترتیب 2.7–4.7%، 2.4–5.4%، 5.0–7.4%، و 5.4–9.2% بود. همبستگی‌ها و توافق‌های قابل‌توجهی بین حجم ضربه‌ای شریان ریوی میانی و حجم ضربه‌ای مسیر خروجی بطن راست با ضریب همبستگی پیرسون در دامنه 0.63 تا 0.89 مشاهده شد و ضریب همبستگی درون‌کلاسی بین 0.56 تا 0.89 بود، اگرچه یک سوگیری قابل‌توجه به میزان 1.9–11.3 میلی‌لیتر مشاهده شد.

این بررسی نشان داد که اندازه‌گیری‌های RVOTD، MPAD، RVOTVTI، و MPAVTI تکرارپذیر، قابل‌اعتماد و دقیق بودند. توافق بین RVOTSV و MPASV از حد متوسط تا عالی متغیر بود، اما سوگیری قابل‌توجه همراه با دامنه گسترده توافق مشاهده شد. بنابراین، این روش‌ها نمی‌توانند به‌طور متقابل جایگزین یکدیگر شوند.