اثرات مصرف روغن نارگیل بکر بر سطوح فاکتور نوروتروفیک مشتق از مغز و بیومارکرهای استرس اکسیداتیو در بزرگسالان مبتلا به سندرم متابولیک: یک کارآزمایی بالینی تصادفی شده

مقاومت به انسولین پذیرفته‌شده‌ترین فرضیه در توصیف پاتوفیزیولوژی سندرم متابولیک است که با افزایش خطر انحطاط عصبی، اختلال شناختی، زوال عقل و افسردگی مرتبط است. به طور کلی، مقاومت به انسولین ممکن است در پاتوژنز شایع اختلالات نورودژنراتیو و متابولیک نقش داشته باشد.

استرس اکسیداتیو نقش اساسی در پاتوژنز سندرم متابولیک دارد که ممکن است ساختار و عملکرد مغز را با آسیب رساندن به غشای سلولی در این بیماران تغییر دهد و منجر به اختلالات عصبی شود. اخیراً نقش ترکیبات مشتق از مغز مانند نوروتروفین ها در سندرم متابولیک مورد توجه قرار گرفته است. فاکتور نوروتروفیک مشتق از مغز (BDNF) فراوان ترین نوروتروفین در CNS پستانداران است که نقش مهمی در تنظیم بقا، رشد و محافظت از نورون ها ایفا می کند. BDNF اشتها را کاهش و مصرف انرژی را افزایش می دهد و اثرات تنظیمی بر ترشح و عملکرد انسولین، لپتین، گرلین و سایتوکین های پیش التهابی مرتبط با هموستاز دارد.

اصلاح رژیم غذایی از جمله راهکارهای موثر در پیشگیری و مدیریت بیماری های مزمن بوده است. روغن ها و چربی های رژیمی از نظر نوع و میزان مصرف بیشتر مورد توجه قرار گرفته اند. در سال های اخیر روغن نارگیل بکر (VCO) به دلیل دارا بودن ترکیبات فنولی مانند گالیک اسید، فرولیک اسید، کاتچین ها، کافئیک اسید و اسید کوماریک به عنوان یک ماده غذایی مفید و کاربردی با خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی شناخته شده است.

شواهد امیدوارکننده ای در مورد آنتی اکسیدان ضد التهابی و خواص محافظت کننده عصبی روغن نارگیل بکر وجود دارد. به همین منظور الهه منصوری و همکاران مطالعه ای با هدف بررسی اثرات مصرف VCO بر سطوح سرمی BDNF، وضعیت استرس اکسیداتیو و مقاومت به انسولین در بزرگسالان مبتلا به سندرم متابولیک انجام دادند.

این کارآزمایی بالینی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده بر روی 48 بزرگسال مبتلا به سندرم متابولیک در رده سنی 20 تا 50 سال انجام شد. گروه مداخله روزانه 30 میلی‌لیتر VCO برای جایگزینی همان مقادیر روغن در رژیم غذایی معمول خود دریافت کردند و گروه کنترل به رژیم غذایی معمول خود ادامه دادند. سطوح سرمی BDNF، ظرفیت آنتی اکسیدانی کل (TAC)، مالون دی آلدئید (MDA) و همچنین شاخص HOMA-IR و QUICKI پس از چهار هفته مداخله اندازه‌گیری شد.

نتایج این مطالعه که در ژورنال Nutritional Neuroscience در سال 2024 به چاپ رسید نشان داد که مصرف VCO به طور قابل توجهی سطوح سرمی MDA، انسولین ناشتا و شاخص HOMA-IR   را کاهش و TAC سرم  و شاخصQUICKI   را در مقایسه با گروه کنترل افزایش داد. سطح سرمی BDNF در گروه VCO در مقایسه با سطح پایه به طور قابل توجهی افزایش یافت. با این حال، این تغییر در مقایسه با گروه کنترل معنی‌دار نبود

این مطالعه نشان داد که مصرف VCO وضعیت استرس اکسیداتیو و مقاومت به انسولین را بهبود می بخشید و تأثیر امیدوارکننده‌ای بر سطوح BDNF در بزرگسالان مبتلا به سندرم متابولیک دارد.