| کوهورت تهران |
در دهه‌های اخیر، رشد سریع بیماری‌های غیرواگیر از جمله بیماری های قلب و عروق به یک چالش جدی بهداشتی تبدیل شده است که سلامت و توسعه اقتصادی جوامع را تهدید می‌کند. می توان گفت که بخش قابل توجهی از بیماری های قلبی - عروقی، ناشی از بیماری عروق کرونر است. در ایران بیماری های قلبی - عروقی بسیار شایع است و حدود نیمی از مرگ و میر را به خود اختصاص می دهند، بنابراین به عنوان یکی از چالش ها و دغدغه های اصلی حوزه سلامت به شمار می روند.
در میان مطالعات انجام شده در ایران، متاسفانه مطالعات اندکی به خصوص در تهران به شیوع عوامل خطر بیماری های قلب و عروق و بروز آن ها پرداخته اند و آن ها نیز به نتایح و آمار متفاوتی رسیده اند. علاوه بر این، نیاز به تدارک سیستم هایی برای پیش بینی میزان خطر وقوع بیماری های قلبی - عروقی از جمله مرگ ناگهانی قلبی بر اساس عوامل خطر احساس می شود.
از این رو طرح "مطالعه کوهورت تهران" به منظور بررسی بیماری های قلب و عروق و عوامل خطر آن در کنار علایم روانشناختی و تروما در سال 1394 طراحی گردید.
برنامه اجرایی و نتایج طرح کوهورت تهران
طرح کوهورت تهران با همکاری سه مرکز تحقیقاتی مرکز قلب تهران (گروه هدف شامل اعضای 35 ساله و بالاتر خانوار)، مرکز تحقیقات تروما و پژوهش های جراحی بیمارستان سینا (شامل تمام اعضای خانوار) و مرکز تحقیقات طب روان تنی دانشگاه علوم پزشکی تهران (شامل اعضای 15 ساله و بالاتر خانوار) با هدف شناسایی شیوع و بروز و عوامل مؤثر بر بروز بیماری های قلب و عروق، سوانح و تصادفات و اختلالات سایکوسوماتیک (شامل افسردگی، اضطراب و رضایت از عملکرد اجتماعی) در سطح کلان شهر تهران به منظور کمک به بهبود سیاست گذاری در پیشگیری و درمان از سال 1395 آغاز به کار کرده است.
روش نمونه گیری این طرح به صورت تصادفی سیستماتیک از بین تمام خانوارهای ساکن مناطق 22 گانه شهر تهران و با همکاری شرکت مخابرات استان تهران میسر شد.
فاز اول (مقطعی):
در گام اول طی یک پیمایش تلفنی، 9548 تماس جهت معرفی طرح حاصل شد که از این میان 5614 (58.8%) خانوار اعلام آمادگی کردند. برای این تعداد خانوار بسته آموزشی - فرهنگی ارسال شد. در گام بعدی تماس تلفنی دوم به منظور دعوت به طرح انجام شد که از میان 5614 خانوار، 4215 (75.1%) خانوار در طرح کوهورت تهران شرکت کردند. اعضای این تعداد خانوار شامل 9170 نفر 35 ساله و بالاتر و 3752 فرد 15 تا 24 ساله بود. در نهایت از 9170 نفر، تعداد 8296 (90.5%) نفر و از 3752 نفر تعداد 1951 (52.0%) نفر همکاری داشتند.
در فاز اول (مقطعی) طرح که از اردیبهشت ماه سال 1395 تا 1398 بود، مجموعاً 34 پرسنل در درمانگاه های صبح جمعه، 4 نفر همکار در ویزیت منزل پنجشنبه ها، 6 نفر همکار تمام وقت، و 13 نفر به صورت پاره وقت در طول هفته همکاری داشتند. کار انجام شده در فاز مقطعی به طور متوسط 702 ساعت در هفته بود و در مجموع 93 درمانگاه صبح جمعه دایر و 50 سفر ویزیت منزل انجام شد.
نمونه گیری فاز مقطعی تا بهمن ماه سال 1397 ادامه داشت و ورود داده ها و آماده سازی آنها برای تحلیل در شهریور ماه سال 1398 به اتمام رسید.
شیوع بیماری عروق کرونر بر اساس مدارک ثبت شده قبلی بیماری عروق کرونر مبنی بر وجود حداقل یک رگ درگیر در سی تی آنژیوگرافی/آنژیوگرافی عروق کرونر، سابقه قبلی مداخله کرونری از راه پوست (PCI) یا سابقه قبلی جراحی بای پس عروق کرونری (CABG) در جمعیت بالای 35 سال شهر تهران به طور کلی 8.1% (در مردها 10.8% و در خانمها 5.6%) بود.
نتایج فاز نخست مطالعه کوهورت تهران بیانگر شیوع بالای عوامل خطر قلبی - عروقی و عدم کنترل آن در بخش قابل توجهی از جمعیت مورد مطالعه بود. همچنین، شیوع برخی از عوامل خطر در مناطق محروم تر شهر تهران (نیمه جنوبی و شرقی) محسوس تر بود.
فاز پیگیری اول (مهر 1398 تا بهمن 1401):
از مجموع 8296 نفری که در فاز مقطعی همکاری کردند، وضعیت همکاری در فاز پیگیری اول به شرح زیر بود:
همکاری در فاز پیگیری اول: 7566 نفر معادل 91% (شامل 7427 نفر حضوری و تلفنی و 139 نفر ویزیت در منزل (ویزیت در منزل به معنی مراجعه پرستار و نمونه گیر آزمایشگاه به منزل فرد با آمبولانس در افرادی که امکان حضور در بیمارستان را نداشتند) بود.)
فاز پیگیری اول مطالعه کوهورت تهران از مهر ماه سال 1398 با همکاری سه مرکز تحقیقات بیماری های قلب و عروق، تروما و جراحی سینا و روان تنی بیمارستان امام خمینی آغاز شد. در روزهای جمعه هر هفته، مرکز قلب تهران پذیرای مراجعین این مطالعه جهت تکمیل پرسشنامه ها، انجام آزمایشات، ثبت شاخص های بیومتریک مثل فشار خون و دور کمر و نیز انجام نوار قلب بود. همچنین فرم تروما و ارزیابی سلامت روان طبق پروتکل کوهورت برای خانوارها و افراد تکمیل و ثبت گردید. در اختیار گذاشتن وسیله حمل و نقل رایگان و پارکینگ رایگان بیمارستان از اقداماتی بود که به مشارکت بهتر و بیشتر افراد کمک کرد. همچنین ارائه گزارشی از وضعیت سلامت فردی به شرکت کنند گان طرح پس از آماده شدن نتیجه آزمایش ها باعث ترغیب سایر افراد غیرهمکار خانوار به مشارکت در طرح گردید.
پس از بروز پاندمی کوید-19 در اسفند ماه سال 1398، مراجعه حضوری افراد صرفا برای انجام آزمایش خون و اندازه گیری شاخص های بیومتریک با رعایت پروتکل های بهداشتی و نوبت دهی منظم با هدف عدم مواجهه طولانی افراد حتی در روزهای جمعه بود. اگرچه بروز بیماری کرونا و نگرانی ها و محدودیت های ناشی از آن باعث ایجاد توقف های کوتاه در پذیرش افراد و تاخیر در امور اجرائی این مطالعه گردید اما با برنامه ریزی و همکاری و پیگیری فعالانه عوامل اجرائی، فاز پیگیری اول این مطالعه در بهمن ماه سال 1401 به سرانجام رسید که مجموعا تعداد 2100 نفر جدید در فاز پیگیری اول به مطالعه کوهورت اضافه شدند.
از مجموع 8296 نفری که در فاز مقطعی همکاری کردند، وضعیت همکاری در فاز پیگیری اول به شرح زیر بود:
همکاری در فاز پیگیری اول: 7566 نفر معادل 91% (شامل 7427 نفر حضوری و تلفنی و 139 نفر ویزیت در منزل (ویزیت در منزل به معنی مراجعه پرستار و نمونه گیر آزمایشگاه به منزل فرد با آمبولانس در افرادی که امکان حضور در بیمارستان را نداشتند) بود.)
فاز پیگیری اول مطالعه کوهورت تهران از مهر ماه سال 1398 با همکاری سه مرکز تحقیقات بیماری های قلب و عروق، تروما و جراحی سینا و روان تنی بیمارستان امام خمینی آغاز شد. در روزهای جمعه هر هفته، مرکز قلب تهران پذیرای مراجعین این مطالعه جهت تکمیل پرسشنامه ها، انجام آزمایشات، ثبت شاخص های بیومتریک مثل فشار خون و دور کمر و نیز انجام نوار قلب بود. همچنین فرم تروما و ارزیابی سلامت روان طبق پروتکل کوهورت برای خانوارها و افراد تکمیل و ثبت گردید. در اختیار گذاشتن وسیله حمل و نقل رایگان و پارکینگ رایگان بیمارستان از اقداماتی بود که به مشارکت بهتر و بیشتر افراد کمک کرد. همچنین ارائه گزارشی از وضعیت سلامت فردی به شرکت کنند گان طرح پس از آماده شدن نتیجه آزمایش ها باعث ترغیب سایر افراد غیرهمکار خانوار به مشارکت در طرح گردید.
پس از بروز پاندمی کوید-19 در اسفند ماه سال 1398، مراجعه حضوری افراد صرفا برای انجام آزمایش خون و اندازه گیری شاخص های بیومتریک با رعایت پروتکل های بهداشتی و نوبت دهی منظم با هدف عدم مواجهه طولانی افراد حتی در روزهای جمعه بود. اگرچه بروز بیماری کرونا و نگرانی ها و محدودیت های ناشی از آن باعث ایجاد توقف های کوتاه در پذیرش افراد و تاخیر در امور اجرائی این مطالعه گردید اما با برنامه ریزی و همکاری و پیگیری فعالانه عوامل اجرائی، فاز پیگیری اول این مطالعه در بهمن ماه سال 1401 به سرانجام رسید که مجموعا تعداد 2100 نفر جدید در فاز پیگیری اول به مطالعه کوهورت اضافه شدند.
انتقادات و پیشنهادات خود را برای ما ارسال کنید