دستگاه‌های الکترونیکی قابل کاشت قلبی (مانند ضربان‌ساز، دفیبریلاتور یا دستگاه‌های همگام‌سازی قلب) ابزارهای حیاتی برای درمان مشکلات قلبی هستند، اما گاهی عفونت آن‌ها می‌تواند دردسرساز شود. این عفونت‌ها باعث درد، مرگ‌ومیر و هزینه‌های بالا می‌شوند. در مطالعه‌ای که از سال ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۳ در بیمارستان‌های تهران انجام شد، محققان ۶۶ بیمار مبتلا به این عفونت را بررسی کردند تا ویژگی‌های آن را بهتر بشناسند.

چه کسانی بیشتر در خطرند؟ بیشتر بیماران مرد بودند (۸۰ درصد) و میانگین سن‌شان حدود ۶۰ سال بود. عوامل خطر شایع شامل نارسایی قلبی (در ۷۷ درصد موارد)، سابقه عفونت قبلی دستگاه (۳۲ درصد)، دیابت (۲۱ درصد) و مشکلات کلیوی (۱۵ درصد) بود. اگر شما هم یکی از این مشکلات را دارید، پس از کاشت دستگاه، بیشتر مراقب باشید. عواملی مانند مصرف طولانی کورتیکواستروئیدها یا داروهای رقیق‌کننده خون هم خطر را افزایش می‌دهند.

علائم عفونت چطور ظاهر می‌شود؟ اکثر بیماران (۹۱ درصد) علائم محلی در محل کاشت دستگاه (جیب دستگاه) داشتند، مانند قرمزی، تورم، گرما یا ترشح چرکی. حدود ۲۴ درصد دچار فرسایش یا بیرون‌زدگی دستگاه شدند. علائم دیگر شامل تب (۲۰ درصد)، عفونت خون (۸ درصد) و التهاب داخلی قلب (اندوکاردیت مرتبط با دستگاه، ۱۱ درصد) بود. جالب است بدانید نیمی از عفونت‌ها در شش ماه اول پس از کاشت رخ می‌دهند و نیمی دیگر بعد از آن. اگر علائم محلی وجود نداشته باشد، تشخیص سخت‌تر است و نیاز به آزمایش‌های پیشرفته دارد.

چه میکروب‌هایی مقصرند؟ در ۳۸ درصد موارد، آزمایش‌های کشت منفی بودند (یعنی میکروب شناسایی نشد)، که ممکن است به دلیل مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک قبل از مراجعه باشد. در موارد مثبت، شایع‌ترین میکروب‌ها استافیلوکوک‌های کواگولاز منفی (۲۴ درصد) و استافیلوکوک طلایی (۲۱ درصد) بودند. میکروب‌های دیگر مانند انتروکوک مقاوم به وانکومایسین، کلبسیلا، آسینتوباکتر و پسودوموناس هم دیده شدند. حدود ۵ درصد عفونت‌ها چندمیکروبی بودند.

چطور تشخیص و درمان می‌شود؟ تشخیص با ترکیب علائم بالینی، آزمایش خون، کشت زخم، اکوکاردیوگرافی (سونوگرافی قلب) و گاهی تصویربرداری پیشرفته مانند PET-CT انجام می‌شود. آزمایش‌هایی مانند افزایش سرعت رسوب گلبول قرمز (ESR در ۳۶ درصد)، کم‌خونی (۳۵ درصد) یا افزایش گلبول سفید (۱۷ درصد) همیشه کمک‌کننده نیستند. درمان شامل آنتی‌بیوتیک‌های قوی (ابتدا تجربی و سپس بر اساس نتیجه کشت) و برداشتن کامل دستگاه در بیشتر موارد (۸۸ درصد در این مطالعه) است. خوشبختانه در این گروه، هیچ مرگ بیمارستانی رخ نداد.

نکته کلیدی: اگر دستگاه قلبی دارید، هرگونه تغییر در محل کاشت یا علائم عمومی مانند تب را جدی بگیرید و سریع به پزشک مراجعه کنید. پیشگیری با رعایت بهداشت در عمل کاشت و کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مهم است. این مطالعه نشان می‌دهد تشخیص زودرس می‌تواند جلوی عوارض جدی مانند عفونت ریه یا ستون فقرات را بگیرد. برای موارد پیچیده، پزشکان ممکن است از روش‌های نوین مانند تست‌های مولکولی استفاده کنند تا عفونت‌های پنهان را پیدا کنند.