فیستول کرونری-کامرال در کودکان با ساختار طبیعی قلب: گزارش مورد و مرور متون علمی

در دوران کودکی، موارد بدون علامت CCF اغلب به‌واسطه سوفل قلبی مداوم که در حین سمع قلب تشخیص داده می‌شود، شناسایی می‌شوند. برای کودکان بالای 3 تا 5 سال، بستن انتخابی فیستول به دلیل افزایش خطر عوارض مرتبط با این وضعیت توصیه می‌شود. در موارد علامت‌دار CCF، بیماران ممکن است علائمی مانند آنژین، تنگی نفس هنگام فعالیت، سنکوپ و تپش قلب را تجربه کنند. این علائم به دلیل جریان خون غیرطبیعی و افزایش تقاضا از سوی قلب ایجاد می‌شوند که در صورت عدم درمان می‌توانند منجر به عوارض جدی تری شود.

مداخله درمانی با استفاده از لیگاسیون جراحی یا بستن ترنس‌کاتتر (TCC) معمولاً در بیماران مبتلا به فیستول‌های علامت‌دار یا در مواردی که عوارضی ایجاد شده است، انجام می‌شود. بستن ترنس‌کاتتر به دلیل کم‌تهاجمی بودن و اجتناب از عوارض احتمالی جراحی ترجیح داده می‌شود. با این حال، در صورت پیچ‌وخم بیش از حد عروق یا بزرگ بودن فیستول و عدم مناسب بودن برای بستن ترنس‌کاتتر، ممکن است نیاز به بستن از طریق جراحی باشد. بستن ترنس‌کاتتر CCF به‌عنوان جایگزینی کم‌تهاجمی برای جراحی مورد حمایت قرار گرفته است.

در این مطالعه که در ژورنال Journal of Medical Case Reports در سال 2024 به چاپ رسید، حجت مرتضییان و همکاران یک پسر 5 ساله با تشخیص فیستول کرونری-کامرال را گزارش می‌کنند که با استفاده از مسدودکننده مجرای Amplatzer™(ADO) درمان شد.

یک پسر 5 ساله ایرانی با شکایت از درد قفسه سینه و تنگی نفس هنگام فعالیت به اورژانس مرکز قلب مراجعه کرد. سابقه پزشکی او نشان می‌داد که در طی 4 ماه گذشته چندین مورد مشابه رخ داده، اما این موارد مورد ارزیابی قرار نگرفته بودند. هیچ سابقه خانوادگی قابل توجهی از بیماری‌های قلبی و همچنین هیچ سابقه خاصی از مصرف دارو وجود نداشت. تاریخچه اجتماعی بیمار نیز هیچ عامل قابل توجهی که ممکن است در وضعیت او نقش داشته باشد را نشان نداد. در معاینه فیزیکی، علائم حیاتی او پایدار و در محدوده طبیعی بودند. ضربان قلب 90 ضربه در دقیقه، تعداد تنفس 20 تنفس در دقیقه، فشار خون 100/70 میلی‌متر جیوه و اشباع اکسیژن 98 درصد در هوای اتاق بود. در هنگام سمع قلب، هیچ سوفل یا صدای غیرطبیعی قلبی شنیده نشد. معاینه قلبی-ریوی طبیعی بود و ریه‌ها شفاف بودند و هیچ نشانه‌ای از دیسترس تنفسی وجود نداشت. در معاینه شکم نیز هیچگونه بزرگی کبد و طحال مشاهده نشد و هیچ نقص عصبی‌ای دیده نشد.

بیمار برای ارزیابی و پایش بیشتر در بخش قلب کودکان بستری شد. ارزیابی‌های اولیه شامل اندازه‌گیری‌های متوالی سطح تروپونین و سایر آزمایش‌های مرتبط بود. به‌طور قابل‌توجهی، نتایج آزمایشگاهی نشان‌دهنده آنمی خفیف با سطح هموگلوبین ۱۱ گرم در دسی‌لیتر بود. سایر نتایج آزمایشگاهی در محدوده طبیعی قرار داشتند و هیچ‌گونه ناهنجاری قابل‌توجهی نشان ندادند. یک نوار قلب (ECG) نیز انجام شد که ریتم سینوسی طبیعی را بدون تغییرات در امواج ST/T نشان داد. اکوکاردیوگرافی ترانس‌توراسیک (TTE) انجام شد که اتساع شریان کرونری چپ (LCA) با یک آنوریسم بزرگ و یک دهانه کوچک به سمت بطن راست (RV) را نشان داد. اندازه و عملکرد بطن راست طبیعی بود و کسر جهشی بطن چپ 55% اندازه‌گیری شد. برای مشخص‌ کردن بیشتر آناتومی و تأیید تشخیص، آنژیوگرافی توموگرافی کامپیوتری قلبی (CTA) انجام شد که یافته‌های اتساع LCA و فیستول کرونری-کامرال به بطن راست را تأیید کرد. در حین این پروسیجر، آنوریسم با استفاده از دو دستگاه Amplatzer™با موفقیت مسدود شد. آنژیوگرافی پس از پروسیجر از LCA در نمای مایل قدامی راست (RAO) هیچ‌گونه پر شدگی آنوریسمی را نشان نداد، که حاکی از موفقیت‌آمیز بودن مداخله بود. روز پس از آنژیوگرافی، علائم بیمار به‌طور کامل برطرف شد. معاینه فیزیکی عملکرد طبیعی قلب، سیستم تنفسی و سیستم عصبی را نشان داد. عکس‌برداری از قفسه سینه نیز انجام شد که طبیعی بود. پس از ۴۸ ساعت، بیمار بدون هیچ عارضه‌ای ترخیص شد. قرار ملاقات‌های پیگیری در ۱، ۳ و ۶ ماه پس از پروسیجر برنامه‌ریزی شد که طی این مدت، بیمار هیچ علامت غیرطبیعی یا بازگشت درد قفسه سینه یا تنگی نفس را گزارش نکرد.

این مورد بر نقش حیاتی تصویربرداری چندگانه در تشخیص و مدیریت فیستول‌های کرونری-کامرال تأکید دارد. تشخیص زودهنگام و مداخله مناسب برای جلوگیری از پیشرفت علائم و عوارض احتمالی مانند نارسایی قلبی و ایسکمی میوکارد بسیار مهم است. بستن موفقیت‌آمیز با دستگاه‌های Amplatzer™ نشان‌دهنده کارایی تکنیک‌های کم‌تهاجمی در درمان ناهنجاری‌های پیچیده قلبی‌عروقی است. پیگیری منظم و نظارت دقیق برای اطمینان از موفقیت بلندمدت و مدیریت هرگونه عود احتمالی ضروری است.